Gaz łupkowy Gaz łupkowy
561
BLOG

Polski patent szczelinowania za pomocą CO2 – polemika

Gaz łupkowy Gaz łupkowy Rozmaitości Obserwuj notkę 2

W odpowiedzi na mój ostatni wpis Wątpliwości w sprawie polskiego patentu szczelinowania za pomocą CO2 otrzymałem komentarz od twórców tej metody, naukowców z Wojskowej Akademii Technicznej. Pozwolę odnieść się do jego fragmentów.

Jako autorzy opracowanej metody i zgłoszenia patentowego z WAT poczuwamy się do ustosunkowania do tez zawartych w artykule. Z przykrością zauważamy, iż został on napisany krytycznie bez pełnej wiedzy o istocie opisywanej metody. Informacje prasowe są przygotowywane dla masowego odbiorcy. Nie da się więc siłą rzeczy streścić w bardzo ograniczonej przestrzeni (czas nagrania lub wielkość artykułu) całej naszej metody oraz ogromu badań i problemów do rozwiązania, jakie przed nami stoją. Ze względów oczywistych taki przekaz jest niepełny i mało wiarygodny. Poza tym przekaz jest kierowany do “zwykłych” słuchaczy, a nie fizyków, chemików i innych specjalistów.
Ponadto musimy zauważyć, iż metoda jest w trakcie patentowania, więc oczywiste jest, że nie możemy zdradzać wszystkich szczegółów na tym etapie.

Artykuł powstał w oparciu o medialne doniesienia, a także materiały udostępnione w Internecie przez ich autorów:

Nie są to informacje bardzo szczegółowe, ale wystarczająco oddają ideę pomysłu. Ponadto autorzy wskazują na dodatkową zaletę ich metody, a mianowicie możliwość magazynowania CO2 w złożach gazu łupkowego. A to do tej dodatkowej zalety wyraziłem swoje wątpliwości, a nie do technologii szczelinowania za pomocą CO2 jako całości.

1. Zaskakujący jest zachwyt autora i bezkrytyczne podejście do metod amerykańskich. Przecież skoro w Pensylwanii niszczą środowisko (doniesienia o np. o zanieczyszczeniu wód gruntowych są powszechnie znane), to u nas też można!

Nie rozumiem na jakiej podstawie stwierdzono, że “zachwycam się” amerykańskimi metodami. Moje “podejście” opiera się na badaniach i raportach amerykańskich stanowych organizacji odpowiedzialnych za ochronę środowiska oraz federalnej EPA. Nie ma ani jednego rzetelnego opracowania potwierdzającego zanieczyszczenie wód gruntowych w wyniku szczelinowania hydraulicznego za pomocą wody. Amerykańska EPA nie potwierdza żadnego takiego przypadku. Nie potwierdzają tego również badania naukowe przeprowadzone przez pracowników University of Texas. Jeśli Państwa opinie dotyczące amerykańskich technologii szczelinowania opierają się jedynie na medialnych przekazach jak film “Gasland”, to pragnę poinformować, że są one nieprawdziwe. Udowodniły to odpowiednie służby badające zgłaszane przypadki w “Gaslandzie”. Jeśli dla Państwa jest to niewystarczający argument, to proszę zapoznać się jeszcze z opiniami Państwowego Instytutu Geologicznego oraz Ministerstwa Środowiska. Rzekome powszechnie znane doniesienia o zanieczyszczeniu wód gruntowych są fałszywe choćby z czysto technicznego punktu widzenia. Proces prowadzi się głęboko pod ziemią, w złożach gazu łupkowego, a nie w pokładach wód gruntowych, w których nie ma gazu. Po co zatem szczelinować (i rzekomo zanieczyszczać) warstwy wodonośne? Tym bardziej, że płyn szczelinujący od warstw gleby i skał izoluje warstwa stalowych rur i uszczelnień cementowych.

2. Zastosowanie CO2 w stanie nadkrytycznym daje kilka efektów: duże ciśnienie szczelinujące (rozprężanie płynnego CO2 pod wpływem temperatury panującej w złożu), lokalne naprężenia termiczne zwiększające efektywność szczelinowania oraz proces desorpcji metanu i adsorpcji CO2, co znacznie zwiększa wydajność eksploatowanego odwiertu (15-18% – szczelinowanie hydrauliczne, do 60% – użycie CO2 – eksperymenty kanadyjskie – art. CO2-Sand Fracturing, DRILLING AND COMPLETION, Canada, 2011)
3. Ten ostatni efekt (adsorpcji/desorpcji) spowoduje, iż CO2 tak łatwo ze złoża nie ucieknie. Dodatkowo proces nasz będzie prowadzony na kilku poziomach z otworów kierunkowych, co również nie pozwoli na łatwą ucieczkę CO2.

Nadal przekonująco nie wyjaśniają Państwo dlaczego CO2 nie będzie chciał opuścić złoża wraz z gazem łupkowym. Wytłumaczenie tego zjawiska nie kwestią patentu, ponieważ opiera się na powszechnie znanych prawach fizyki. Jeśli CO2 zostanie zadsorbowany w skale, to po otwarciu poziomów eksploatacyjnych w wyniku spadku ciśnienia rozpocznie się proces desorpcji. Ponadto w jaki sposób zatrzymają Państwo zjawisko dyfuzji CO2 do gazu łupkowego? Dlaczego w wyniku różnicy ciśnień pomiędzy złożem a głowicą eksploatacyjną CO2 miałby nie powracać na powierzchnię, jeśli ten sam mechanizm powoduje przepływ gazu łupkowego? Dwutlenek węgla w wielu przypadkach jest składnikiem wydobywanego gazu i ropy naftowej. Dlaczego akurat po zastosowaniu Państwa metody CO2 nie chciałby uciekać ze złoża?

4. Nie będziemy też stosować chemii, tak jak w szczelinowaniu hydraulicznym (właściwości CO2 w stanie nadkrytycznym!).

Jeśli Państwa metoda zapewni odpowiednie właściwości transportowe CO2, to bardzo dobrze. Do tej części nie mam wątpliwości i chętnie poczekam na wyniki eksperymentów w skali przemysłowej.

Zdajemy sobie sprawę, że do powstania technologii musimy wykonać sporo badań i rozwiązać wiele problemów. Jednak uważamy, że nasza idea jest słuszna, poparta licznymi badaniami dostępnymi w literaturze oraz naszymi i współpracujących z nami specjalistów z innych renomowanych ośrodków doświadczeniami. Mamy pozytywną opinię organizacji ekologicznej nt. naszej metody oraz osób i innych instytucji.
Dodajmy, iż stworzenie POLSKIEJ technologii wiąże się z wielkimi korzyściami dla naszego kraju i naszej gospodarki (patrz FORBES 10/2012).
Mimo wszystko dziękujemy autorowi za zainteresowanie naszymi pracami oraz zapraszamy do bezpośredniej wymiany poglądów. Nasz adres e-mail: kmiis@wat.edu.pl.
Pozdrawiamy,
dr inż. Danuta Miedzińska
dr inż. Grzegorz Sławiński
Wojskowa Akademia Techniczna

Z jednej strony wokół Państwo nowatorskiej metody tworzy się szum medialny, a z drugiej przyznajecie, że musicie wykonać jeszcze sporo badań. Pozytywna opinia organizacji ekologicznej, której członkowie mają niewielkie pojęcie o geologii, wiertnictwie i górnictwie jest bardzo słabym atutem. Fakt, że tworzenie polskich technologii może wiązać się z korzyściami dla kraju nie oznacza, że trzeba ślepo i bezkrytycznie wierzyć we wszystko, co pod tym płaszczykiem się kryje. Niedawny przypadek perpetuum mobile prof. Nazimka (benzyna z CO2 po 40 gr/litr) niech będzie tutaj przykładem.

Dziękuję zespołowi naukowemu Wojskowej Akademii Technicznej za komentarz do moich uwag odnośnie metody szczelinowania za pomocą CO2. Niestety nie odpowiedział on na moje pytania i nadal mam poważne wątpliwości co do możliwości zastosowania Państwa metody do magazynowania dwutlenku węgla przy jednoczesnym wydobywaniu gazu łupkowego.

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Rozmaitości